Paulina Piątek odpowiada o prawie i kryptowalutach
Paulina Piątek, zapytana o kryptowaluty!
Prawo związane z kryptowalutami budzi wiele kontrowersji oraz pytań. Jeśli chodzi o przepisy związane z IT to znam najlepszą specjalistkę Paulinę Piątek. Jako, że podczas kryzysu zainwestowałem w bitcoin, dzięki temu troszkę udało się zarobić, więc rozwijając temat zapytałem Pauliny co i jak prawnie z krytpo!
Co sądzisz o kryptowalutach jako prawnik?
Sądzę, że jest to temat bardzo interesujący z punktu widzenia regulacji prawnych, którym kryptowaluty ze swej definicji próbują się oprzeć, a które w pewnym stopniu na pewno są potrzebne chociażby po to, by zapewnić pewne minimum bezpieczeństwa przed oszustwami. Rozwój technologii jest zawsze dobry, ale nie zawsze jest wykorzystywany w dobrych celach i dlatego uważam, że jednolite prawo w tym zakresie jest potrzebne.
Czy w naszym kraju istnieje definicja prawna kryptowaluty?
Tak. Od 13 lipca 2018 r. mamy definicję „waluty wirtualnej” w art. 2 ust. 2 pkt 26 ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz. U. Z 2020 r. poz. 971) i brzmi ona: „cyfrowe odwzorowanie wartości, które nie jest:
- a) prawnym środkiem płatniczym emitowanym przez NBP, zagraniczne banki centralne lub inne organy administracji publicznej,
- b) międzynarodową jednostką rozrachunkową ustanawianą przez organizację międzynarodową i akceptowaną przez poszczególne kraje należące do tej organizacji lub z nią współpracujące,
- c) pieniądzem elektronicznym w rozumieniu ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych,
- d) instrumentem finansowym w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi,
- e) wekslem lub czekiem
– oraz jest wymienialne w obrocie gospodarczym na prawne środki płatnicze i akceptowane jako środek wymiany, a także może być elektronicznie przechowywane lub przeniesione albo może być przedmiotem handlu elektronicznego.
Do tej definicji odwołują się inne polskie ustawy, np. ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) i ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT).
Czy w Polsce i w prawie polskim są jakieś gotowe ustawy lub może słyszałaś o projektach ustaw dotyczących cyfrowej waluty?
Waluty wirtualne pojawiają się we wspomnianej już ustawie o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy, gdzie nałożono na podmioty trudniące się wymianą kryptowalut (na inne kryptowaluty lub na inne środki płatnicze) szereg obowiązków, takich jak np. ocena i dokumentowanie ryzyka związanego z praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu odnoszącego się do ich działalności oraz stosowanie odpowiednich środków bezpieczeństwa finansowego.
Mamy też Rozporządzenie Ministra Finansów z 11 lipca 2019 r., w którym zarządzono zaniechanie poboru podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC) od osób nabywających w drodze umowy sprzedaży lub zamiany walutę wirtualną, w okresie od 13 lipca 2018 r. do 30 czerwca 2020 r. Dalsze zwolnienie tych transakcji z PCC (od 1 lipca 2020 r.) obowiązywać będzie na podstawie art. 9 pkt 1a ustawy o PCC dodanego dzięki tzw. „Tarczy Antykryzysowej”.
Regulacje prawne kryptowalut sprowadzają się w głównej mierze do kwestii podatkowych i do przeciwdziałania oszustwom. Warto pamiętać, że w Polsce obowiązuje nie tylko prawo polskie, ale też unijne. Na szczeblu unijnym mamy np. Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/713 z dnia 17 kwietnia 2019 r. w sprawie zwalczania fałszowania i oszustw związanych z bezgotówkowymi środkami płatniczymi, zastępująca decyzję ramową Rady 2001/413/WsiSW. Na początku tego roku Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny wydał opinię pt. „Technologia blockchain a jednolity rynek UE – w jakim kierunku zmierzamy?” (Dz.U.UE C z dnia 11 lutego 2020 r.), w której zwrócił uwagę na konieczność ujednolicenia regulacji prawnych w zakresie kryptowalut w obrębie Unii. Jak zauważono w opinii: „ramy prawne pozostają jednak niejasne w odniesieniu do koncepcji systemu i do obszarów, w których stosowana jest technologia blockchain, co prowadzi do rozdrobnienia podejścia na szczeblu państw członkowskich.”
Czy zysk z handlu kryptowalutą (kupić taniej, sprzedać drożej) jest opodatkowany, jak ewentualnie zgłosić to do urzędu skarbowego?
Zacznijmy od tego, że transakcja zamiany jednej kryptowaluty na inną jest neutralna podatkowo. Podatki powinny nas interesować dopiero w sytuacji, gdy kryptowalutę sprzedajemy lub zamieniamy na towar lub usługę.
Jak już wspomniałam, póki co mamy zwolnienie transakcji sprzedaży i wymiany kryptowalut od podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC), ale zwolnienia od PIT nie ma. Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 11 ustawy o PIT, przychody z odpłatnego zbycia waluty wirtualnej są przychodami z kapitałów pieniężnych. Z kolei zgodnie z art. 30b ust. 1a ustawy o PIT, od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia walut wirtualnych podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu. Dochodem jest tutaj osiągnięta w roku podatkowym różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia walut wirtualnych a kosztami uzyskania przychodów.
Podatek rozliczamy w ujęciu rocznym, czyli nie płacimy go w trakcie roku. Dlatego tak ważne jest dokumentowanie transakcji i ewentualnych kosztów. Warto pamiętać, że nie można obracać kryptowalutami w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, więc jeśli ktoś prowadzi działalność, to dochody z kryptowalut musi dokumentować i rozliczać osobno. Do urzędu skarbowego należy złożyć formularz PIT-38, a jako źródło przychodu wskazać kapitały pieniężne.
Czy muszę zgłosić do urzędu skarbowego, zysk z kopania kryptowalut?
Jeśli wykopane kryptowaluty sprzedamy lub wymienimy na towar czy usługę, to zasada jest taka sama, jak powyżej. Co ważne, „koparki” kryptowalut nie mogą zostać zaliczone jako koszty uzyskania przychodu.
Czy płatności walutą cyfrową za towary lub usługi są opodatkowane?
Niektórzy usługodawcy i sprzedawcy w Polsce oferują już płatność bitcoinami. Jeśli dana kryptowaluta tak jak bitcoin spełnia definicję waluty wirtualnej, to może służyć opłacaniu towarów lub usług na takich samych zasadach podatkowych, jak Polski Złoty, o ile obie strony transakcji wyrażają na to zgodę. Nie ma z tego tytułu żadnego dodatkowego podatku.
Czy jeśli zapłacę pracownikowi premię w Bitcoin to muszę umieścić to w PIT, przygotowywanym dla pracownika?
Wypłata pracownikowi premii w kryptowalucie jest traktowana przez prawo pracy, jak wypłata „w naturze”, czyli „nie w pieniądzu”. Każde świadczenie w naturze musi zostać przeliczone według cen rynkowych i wykazane w PIT-11 wystawianym pracownikowi po zakończeniu roku podatkowego.
Zapraszam do dołączenia na naszej grupie Facebook “Umiejętności miękkie w IT”
